ODAYA

( OBROLAN BUDAYA JAWA )

Assalamu’alaikum wr. wb.

            Para sesepuh, ingkang satuhu kula bektani, para rawuh undangan ingkang binagya mulya, para kadang mitra pitepangan ingkang kinurmatan mugya kawilujengan saha karaharjan tetepa kajiwa kasarira dumateng panjenengan sedaya.

            Langkung rumiyin, sumangga panjenengan sedaya kula dherekaken manengku puja-puji syukur unjuk dhumateng ngarsanipun Gusti Engkang Maha Kuwaos ingkang sampun paring pinten-pinten kanikmatan dhumateng kita sami. Kacihna ing hari kalenggahan punika kita taksih dipun keparengaken kempal manunggal nir baya nir ing sambekala.

            Shalawat dalah salam mugya tetep kaluberaken dumateng junjungan kita Nabi Muhammad SAW panutan sedaya umat, ingkang sampun ambekta ing margining kesaenan, saha ingkang satuhu kita ajeng-ajeng safaat pitulunganipun mbenjang ing dinten akhir.

            Kula ingkang jijener pinangka pranatacara, keparengan langkung rumiyin badhe nepangaken nama kula Ririn lajeng pembicara ing adicara menika wonten  Kang mas Liil Aznul saking Semarang ingkang pemateri paling top, lan wonten Mbakyu Laila Novita saking Pekalongan menika nggih pemateri paling top.

            Dalu menika ODAYA badhe ngrembak babagan budaya jawa ing Jawa Tengahan, inggih menika “Budaya ing Semarang” kalian “Batik Pekalongan”. Langsung mawon kula pitaken budaya Semarang sami Kangmas Liil.

Ririn      : Budaya ing Semarang, ing era modern menika tasih wonten napa mboten sisa-sisa budaya traditional?

Liil         : ing era modern menika nggih tasih wonten budayaan ing Semarang, saking ewon-ewonipun penduduk ing Semarang wonten katah kebudayaan lan nduweni cirikhas piambak-piambak. Sedaya niku berkembang saking Jawi, Tionghua, lan Arab. Merujuk ing wungon sejarah lan name-nami panggen ing Semarang, mila kebudayaan ingkang ing kala lajeng berkembang kados Islam, Tionghua, Eropa lan Jawi. Kaping sekawan kebudayaan kasebat berbaur ingkang berpengaruh wigati ing perkembangan Semarang tempo dulu. Tirah kebudayaan kesebat taksih ngadeg kaliyan kokoh diterpa budaya modern ingkang wonten di sekitar peken Johar ( Kali Mberok ).

Ririn      : Budaya traditional ingkang tasih eksis ing Semarang punika menapa mawon nggih?

Liil         : Kabudayaan ingkang tasih eksis punika nggih enten Sadranan kaliyan Dugderan utawi sak-werni arak-arakan. Nggih ing era modern enten, nanging punika namine karnaval Night Semarang.

Ririn      : Nah, kula kepingin tanglet ngenani Dugderan punika budaya ingkang kados pundi?

Liil         : Dugderan punika acara kangge pehelatan warga kota Semarang lebet saperlu menyambut dathengipun wulan suci ramadhan.

Ririn      : menapa ingkang ndamel Dugderan tasih eksis ing Semarang, napa enten samukawis hal ingkang khas utawi napa?

Liil         : Ingkang ndamel Dugderan tasih eksis punika, amargi Dugderan punika campuran budaya ingkang enten ing Semarang. Perpaduan budaya niki sangug dipersani ing “Warak Endog”, yaiku setunggal boneka kewan buta mitologis ingkang dipungambaraken dados symbol utawi wakilan akulturasi budaya saking keragaman etnis ingkang enten ing Semarang. Kunjukan-kunjukan badanipun badan saking sirah naga (cina), badan buraq (Arab), lan suku menda (Jawi). Tembung warak piyambak asalipun saking basa Arab “ Warak’I” ingkang nduwe artos suci. Lan Endog (tigan) disimbolkan dados pikantuk pahala ingkang dipundeningaken uwong saksampune saderengipun ngradini proses suci. Sacara harfiah, warak ngendog saguh dipunartosaken dados sinten kamawon ingkang njagi kesucian ing wulan Rhamadhan, mbenjing ing akhir wulan badhe nyagedaken pahala ing dinten lebaran.

Ririn      : Waukan criyosipun dugderan punika sak-werni arak-arakan ndamel menyambut wulan ramadhan, arak-arakan kasebat dipunndhereki dening sinten kamawon mas? Napa pejabat-pejabat gedhe Semarang ugi ndhereki acara kasebat?

Liil         : Arak-arakan kasebat dipundhereki dening sedaya warga kota Semarang, awiti saking anak-anak ngantos tiyang sepuh. Biyasanipun sadereng acara dipunawiti, punika diawali sambutan saking Bapak Walikota Semarang. Dados, para pejabat-pejabat gedhe ing Semarang punika ugi ndhereki arak-arakan.

Ririn      : Pamanah panjenengan babagan budaya dugderan punika kados pripun?

Liil         : Miturut kula, dugderan punika salah satunggal kebudayaan ingkang taksih majeng saking jaman riyen sakmriki ingkang taksih dipundhereki dening sedaya masyarakat Semarang. Dados punika sae konjuk dipunlajengaken ngantos masa ingkang datheng.

IKLAN

            Yah, wangsul malih sarengan kula, tasih ing ODAYA ( Obrolan Budaya Jawa ) waukan sampun mbahas tentang kabudayaan ingkang enteng ing Semarang. Sakmenika kula pitaken sami narasumber kaping kalih, yaiku mbakyu Laila Novita babagan “batik Pekalongan”.

Ririn      : Ingkang dados ciri khas batik Pekalongan punika menapa kemawon mbak?

Laila      : Ciri khas batik Pekalongan inggih punika kados badik pesisir ingkang paling sugih badhe werni. Batik pesisir biyasanipun bersifat naturalis. Menawi dipunbanding kaliyan batik pesisir bentenipun batik Pekalongan niki dipengaruhi sanget pandatheng keturunan Cina uga Belanda. Motif batik Pekalongan bebas sanget, uga nggeret, senaosa motifnya kadang kala sami kaliyan batik Solo utawi Jogja.

Ririn      : Motif Batik ingkang wonten ing Pekalongan menapa mawon?

Vizza     :  Motif batik pekalongan niku katah, motif jlamprang, mega mendung lan sak lintune            tasih wonten katah.

Ririn      : Pemasaran batik Pekalongan ngantos pundi kamawon?

Vizza     : Batik Pekalongan sampun kathah dipasarken ngatos datheng luar jawa, dipunantawisipun Sumatra Barat, Sumatra Selatan, Jambi, Minahasa, ngantos Makasar. Biyasanipun panggramen batik ing daerang niki pesen motif ingkang sami kaliyan selera lan adat daerah masing-masing.

Ririn      : Biyasanipun ta panyregep batik punika saking kalangan ibu-ibu, terus napa remaja ing daerah Pekalongan enten ingkang ndherekmawi ndamel batik?

Vizza     : nggih enten sih remaja ing Pekalongan. Nanging punika kekathahen remaja ingkang pedhot sekolah, terus nyambut gawe ndamel batik.

Ririn      : Punapa kok ingkang kersa sinau ndamel batik punika ingkang pedhot sekolah. Punapa ingkang mboten pedhot sekolah mboten minat konjuk sinau ndamel batik. Kados pundi saran panjenengan, kajengipun anak-anak remaja kersa sinau ndamel batik?

Vizza     : ingkang boten saget sekolah puniko kekathahen tyang ingkang kirang mampu dadosipun piambake sinau batik konjuk nyambut damel, menawi ingkang saged sekolah punika langkung ngutamikaken pemucalan. Nah menawi konjuk motifasi pyambake sedaya konjuk sinau ndamel batik punika biasanipun ing saben-saben sekolah kawit SD ngantos SMA biasanipun enten panyinaon konjuk ndamel batik, dados sekedik kathah piyambake sangguh sinau ndamel batik.

Inggih ngoten wau obrolan ing dalu punika, mugi-mugi saged nambahi wawasan kita ngenani budaya ingkang taksih wonten ing jawa tengahan, sakderengipun acara ing dalu punika kita tutup, kula ing mriki sak dangunipun ndereaken acara ing dalu punika kathah keklintuanipun kula nyuwun agunging samudra pangaksami. Monggo acara ing dalu punika kita tutup kanthi sareng-sareng maos tahmid.

 Wassalamualaikum Wr Wb.